Windykacja należności, czyli jak egzekwować spłatę zobowiązań

Windykacja należności, czyli jak egzekwować spłatę zobowiązań

Windykacja należności to sposób odzyskiwania należności w prawnie określony sposób. Może dotyczyć zarówno długów prywatnych, jak i przedsiębiorstw. Zobacz, na czym polega windykacja i czym różni się od egzekucji sądowej. Sprawdź, w jaki sposób możesz odzyskać swoje wierzytelności.  

Spis treści:

Windykacja należności − co to?

W języku potocznym windykacja to sposób odzyskiwania należności w sposób mieszczący się w granicach prawa. Legalną definicję windykacji znajdziesz w art. 222 par. 1 w Kodeksie Cywilnym. 

„Art. 222. § 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą”.

Windykacja zatem to nic innego jak roszczenie wierzyciela względem dłużnika, aby rzecz (także należność finansowa) została mu zwrócona. Z windykacją wiąże się także roszczenie negatoryjne, opisane w art. 222 par. 2 Kodeksu cywilnego. 

„§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń”.

Roszczenie windykacyjne przysługuje osobie fizycznej (np. właścicielowi pożyczonego samochodu) lub osobie prawnej (np. przedsiębiorstwu, które udzieliło pożyczki). Odzyskaniem długu może zająć się również windykator, czyli osoba, która profesjonalnie zajmuje się odzyskiwaniem należności finansowych czy dóbr od dłużnika. Firma windykacyjna pobiera za swoje usługi wynagrodzenie, ustalane np. jako procent od odzyskanej kwoty pieniężnej czy wartości rzeczy. 

Co ważne, firma windykacyjna to nie to samo, co komornik. O ile firma windykacyjna to podmiot prywatny, o tyle komornik to urzędnik państwowy, który działa na podstawie wydanego przez sąd orzeczenia z klauzulą wykonalności. Kiedy windykacja, a kiedy komornik? Sprawa jest prosta. Windykacja na własną rękę następuje zwykle, zanim wierzyciel skieruje sprawę na ścieżkę sądową. Stąd spotkać możesz się z pojęciem windykacja przedsądowa. Bo z prawnego punktu widzenia, postępowanie komornicze to także forma windykacji, a właściwie sposób dochodzenia realizacji roszczenia windykacyjnego. 

Jeżeli jednak działania na własną rękę nie przyniosą skutku, możesz zwrócić się do odpowiedniego sądu, który w postępowaniu będzie mógł wydać orzeczenie opatrzone klauzulą wykonalności. Postępowanie egzekucyjne prowadzone przez komornika następuje dopiero na podstawie tego orzeczenia. Działanie komornika jest ściśle określone m.in. przez przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. 

Jak widzisz, sądowe postępowanie egzekucyjne to szereg czynności, które mogą zająć naprawdę sporo czasu. Nie mówiąc już o środkach finansowych, jakie należy przeznaczyć na koszty sądowe oraz opłaty związane z pełnomocnikami prawnymi. Dlatego właśnie przedsiębiorcy, ale i często osoby fizyczne, decydują się częściej na polubowne załatwienie sporu lub też proces windykacji należności przez firmy prywatne czy na własną rękę. 

Windykacja należności − rodzaje 

Jak udało się nam to już pokrótce przedstawić, proces windykacji należności może przebiegać w różny sposób − polubownie lub na drodze sądowej. Istnieje wiele rodzajów windykacji. W najprostszym układzie dochodzenia spłaty długu lub wydania pożyczonej rzeczy, w sporze biorą udział tylko dwie strony: wierzyciel oraz dłużnik. Jeżeli jednak wierzyciel nie jest w stanie samodzielnie wyegzekwować spełnienia roszczenia windykacyjnego, może zwrócić się o pomoc do osób trzecich − prywatnych lub organów państwowych.

Popularnym podziałem sposobów egzekwowania długów jest podział na windykację miękką oraz twardą. 

Miękka windykacja należności (windykacja przedsądowa)

Windykacja długów prywatnych zaczyna się przede wszystkim od upomnienia czy przypomnienia dłużnikowi o tym, że zalega on z płatnością. Wysyłanie pism ponaglających, wiadomości mailowych, SMS-ów czy nawet wykonywanie telefonów do dłużnika to właśnie działania nazywane często windykacją miękką. 

Jak jeszcze można skłonić dłużnika do spłaty należności? Na osoby, które zalegają z płatnościami, najczęściej działają:

  • upomnienia, w których wierzyciel wskazuje wysokość narastających odsetek (naliczanie odsetek uregulowane jest przepisami Kodeksu cywilnego);
  • przedsądowe wezwania do zapłaty − a więc wspomnienie, że w razie braku spłaty długu do wyznaczonej daty, sprawa zostanie skierowana na ścieżkę sądową; 
  • ostrzeżenie dłużnika o zamiarze zgłoszenia go do Rejestru Dłużników, który prowadzi Biuro Informacji Gospodarczej − zgłoszenie takie może utrudniać w przyszłości dłużnikowi zaciągnięcie nowych zobowiązań, zwłaszcza w instytucjach bankowych;
  • realizacja powyższego, czyli wpisanie danej osoby fizycznej lub prawnej do Rejestru Dłużników.

Do windykacji miękkiej często zalicza się już samo wynajęcie firmy windykacyjnej czy pełnomocnika prawnego. Innymi środkami dochodzenia długów może być zamieszczanie informacji o dłużniku w mediach społecznościowych, wystawianie mu opinii w sieci i inne, niestandardowe działania wpływające na opinię o danej jednostce. Tu jednak zaleca się powściągliwość. Działania takie mogą doprowadzić do naruszenia dóbr osobistych dłużnika (np. dobrego imienia), co może z kolei zadziałać jak miecz obosieczny i doprowadzić Ciebie na ścieżkę sądową. 

Gdy upomnienia i wezwania do zapłaty nie przynoszą skutku, lepiej wybrać inne procedury windykacyjne z udziałem organów państwowych. 

Twarda windykacja należności (ścieżka sądowa)

Mówiąc o windykacji twardej, najczęściej ma się na myśli dochodzenie spłacenia należności przez dłużnika przed sądem, a następnie z udziałem komornika. 

Żeby skorzystać z pomocy komornika, musisz najpierw udać się do sądu. Ten na początku musi uznać istnienie roszczenia w procesie materialnym. Następnie, sąd może wydać orzeczenie opatrzone klauzulą wymagalności. Co to znaczy? Że sąd nie tylko uznał, że dług istnieje, ale i że dłużnik jest zobowiązany do jego spłaty. Dopiero ten tytuł wykonawczy uprawnia do wszczęcia egzekucji komorniczej. 

Komornik na początku musi poinformować dłużnika o wszczęciu wobec niego postępowania egzekucyjnego. Na początek, komornik musi ustalić, co posiada dłużnik, czyli jaki jest stan jego majątku, z którego będzie można zaspokoić roszczenie wierzyciela. 

Jak windykować samodzielnie?

Jeżeli prowadzisz firmę, niespłacone w terminie faktury i zaległe należności od kontrahentów to pewnie dla Ciebie chleb powszedni. Nie warto jednak odpuszczać niespłaconych należności. Najszybciej uporasz się ze świeżymi roszczeniami, czyli tzw. młodymi długami. To właśnie wtedy windykacja miękka ma najwięcej sensu. 

Historia działań windykacyjnych w odniesieniu do wybranej należności w enova365

Moduł windykacja w enova365 pomoże Ci nie tylko monitorować postępy w procesie windykacji długów, ale i zautomatyzować cały proces. Jeżeli chcesz windykować należności samodzielnie, ustal wewnętrzną kolejność podejmowanych kroków. Np. przypomnienie o zapłacie po upływie tygodnia, miesiąca, kwartału; bieżące informowanie o naliczanych odsetkach; upomnienie o spłacie i ostrzeżenie przed wpisaniem do Rejestru Dłużników; przedsądowe wezwanie do zapłaty. Moduł windykacja w naszym oprogramowaniu pozwala Ci na samodzielne ustalenie procedur windykacyjnych.

Ustalenie procesu windykacji należności w enova365

Jeżeli samodzielna windykacja nie będzie przynosiła efektów, możesz podjąć współpracę z Biurem Informacji Gospodarczej lub wkroczyć na ścieżkę sądową. Niekiedy samo zawiadomienie z sądu pokazuje dłużnikowi, że wierzyciel nie zamierza zrezygnować z egzekucji długu. 

Możliwość łączenia i dzielenia spraw windykacyjnych w enova365

Jak odzyskać swoje należności? O tym warto pamiętać!

Windykacja długów prywatnych i firmowych to długi i żmudny proces, który wymaga konsekwencji i cierpliwości. Niestety, nie wszystkie należności można odzyskać w sposób polubowny. Kiedy regularne wysyłanie wezwań do zapłaty przestaje się opłacać, a odsetki powoli pozwolą Ci pokryć koszty sądowe, warto wkroczyć na formalną ścieżkę odzyskiwania długów. 

Samodzielna windykacja często prędzej czy później przynosi efekty. Należy ją prowadzić jednak regularnie. W automatyzacji procesu pomoże Ci moduł windykacja enova365. 

ikona demo systemu ERP enova365
Wersja demo systemu enova365

Przetestuj produkt enova365 i poznaj jego możliwości

prezentacja
Umów bezpłatną prezentację

Spotkaj się z Autoryzowanym Partnerem enova365