Tzw. estoński CIT to preferencyjne opodatkowanie spółek w postaci ryczałtu od dochodu. Niskie stawki podatku CIT komplikują nieco ukryte zyski. CIT estoński definiuje je jako świadczenia inne niż dywidenda na rzecz wspólników, udziałowców, akcjonariuszy lub podmiotów pośrednio czy bezpośrednio z nimi związanymi. Definicja legalna ukrytych zysków znajduje się w ustawie o CIT. Jak obliczyć podatek od ukrytych zysków?
Spis treści:
- Co to jest estoński CIT? Zryczałtowany podatek od dochodów spółek
- Czym są ukryte zyski w estońskim CIT?
- Czego nie zaliczamy do ukrytych zysków?
- Ile wynosi podatek od ukrytych zysków?
- Jak obliczyć CIT estoński od ukrytych zysków?
Co to jest estoński CIT? Zryczałtowany podatek od dochodów spółek
Estońskim CIT nazywa się ryczałt od dochodów spółek. Jego nazwa pochodzi od rozwiązań podatkowych stosowanych w Estonii. Ryczałt od dochodów spółek wprowadzony został do polskiego porządku prawnego w 2021 roku.
1 stycznia 2023 roku weszła w życie kolejna nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. 2023 poz. 185 i in). Aby przejść na zryczałtowany CIT, spółka musi spełniać 2 warunki:
- spółkę muszą tworzyć osoby fizyczne,
- spółka musi docelowo zatrudniać min. 3 osoby; jednak dla nowo powstałych przedsiębiorstw oraz małych podatników istnieją udogodnienia (m.in. na dojście do zatrudnienia 3 pracowników spółka ma 4 lata). Nowelizacja wprowadziła kolejne ułatwienie – osoby nie muszą być zatrudnione na umowę o pracę – wystarczy umowa cywilnoprawna.
Po nowelizacji, zdecydowanie więcej spółek zdecydowało się na korzystanie z preferencyjnego, estońskiego CIT-u. Estoński CIT uważa się za szczególnie korzystny dla spółek, które reinwestują zyski. Co do zasady, opodatkowaniu podlegają tylko wypłacone zyski. Jeżeli do tego nie dochodzi, podatnik nie płaci podatku.
Mimo korzystnego opodatkowania osób prawnych, wspólnicy muszą uważać na pewien haczyk: opodatkowanie ukrytych zysków oraz wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą. Co to oznacza?
Czym są ukryte zyski w estońskim CIT?
Zgodnie z art. 28m ust. 1 pkt 2 i 3:
Art. 28m. 1. Opodatkowaniu ryczałtem podlega dochód odpowiadający:
[…]
2) wysokości ukrytych zysków (dochód z tytułu ukrytych zysków);
Za ukryte zyski podlegające opodatkowaniu estońskim CIT, uznaje się świadczenia (inne niż dywidenda) wykonywane na rzecz wspólników, akcjonariuszy, udziałowców lub podmiotów powiązanych bezpośrednio lub pośrednio z podatnikiem, wspólnikiem, udziałowcem czy akcjonariuszem. Co ważne mogą mieć one charakter pieniężny bądź nie, odpłatny, częściowo odpłatny bądź nieodpłatny. Świadczenia te muszą być wykonywane w związku z prawem do udziału w zysku, inne niż zysk.
Dlaczego świadczenia obejmuje estoński CIT? Ukryte zyski są w swojej istocie podobne do wypłaty dywidendy – są pewnego rodzaju zyskiem. Ustawodawca uszczelnia więc system podatkowy, aby beneficjenci spółek nie unikali opodatkowania świadczeń związanych ze spółkami, które dają taki sam efekt ekonomiczny, jak wypłata zysku w formie dywidendy.
Art. 28m ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT definiuje, czym są ukryte zyski. W wykładni przepisów uznaje się jednak, że jest to katalog otwarty. Co uznać za ukryte zyski? Przykłady wymienia sama ustawa w przywołanym artykule:
1) kwotę pożyczki (kredytu) udzielonej przez podatnika udziałowcowi, akcjonariuszowi albo wspólnikowi, w tym za pośrednictwem tworzonych z zysku funduszy, lub podmiotowi powiązanemu z udziałowcem, akcjonariuszem lub wspólnikiem oraz odsetki, prowizje, wynagrodzenia i opłaty od pożyczki (kredytu) udzielonej przez te podmioty podatnikowi;
2) świadczenia wykonane na rzecz:
a) fundacji prywatnej lub rodzinnej, podmiotu równoważnego takiej fundacji lub przedsiębiorstwa prowadzonego przez taką fundację albo taki podmiot, lub na rzecz beneficjentów takiej fundacji lub takiego podmiotu,
b) trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym;
3) nadwyżkę wartości rynkowej transakcji określoną zgodnie z art. 11c ponad ustaloną cenę tej transakcji;
4) nadwyżkę zwróconej kwoty dopłaty, wniesionej do spółki zgodnie z odrębnymi przepisami, ponad kwotę wniesionej dopłaty, przy czym jeżeli dopłata została wniesiona w walucie obcej, przeliczenia tej kwoty na złote dokonuje się według średniego kursu waluty obcej ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na dzień odpowiednio zwrócenia dopłaty i faktycznego jej wniesienia;
5) wypłacone z zysku wynagrodzenie z tytułu umorzenia udziału (akcji), ze zmniejszenia wartości udziału (akcji), z wystąpienia wspólnika ze spółki, ze zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce;
6) równowartość zysku przeznaczonego na podwyższenie kapitału zakładowego;
7) darowizny, w tym prezenty i ofiary wszelkiego rodzaju;
8) wydatki na reprezentację;
9) dopłaty wypłacone w przypadku połączenia lub podziału podmiotów;
10) odsetki od udziału kapitałowego, wypłacane na rzecz wspólnika przez spółkę;
11) zysk przeznaczony na uzupełnienie udziału kapitałowego wspólnika spółki;
12) świadczenia pieniężne i niepieniężne wypłacone w przypadku zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce.
W przypadku wątpliwości, czy dane świadczenie można uznać za ukryty zysk, czy nie, warto zwrócić się o interpretację indywidualną do organu podatkowego (urzędu skarbowego).
Czego nie zaliczamy do ukrytych zysków?
Punkt 4 tegoż artykułu wskazuje też dokładnie, czego za ukryte zyski się nie uznaje. Na liście tej znajdują się:
1) wynagrodzenia z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 oraz art. 13 pkt 7, 8 i 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłaconych osobie fizycznej – w części, w jakiej suma tych wynagrodzeń i zasiłków wypłacona w danym miesiącu tej osobie nie przekracza pięciokrotności średniego miesięcznego wynagrodzenia wypłacanego przez podatnika z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 oraz art. 13 pkt 7, 8 i 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie więcej jednak niż pięciokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, przy czym średnie miesięczne wynagrodzenie ustala się za miesiąc poprzedzający miesiąc dokonania wypłat osobie fizycznej;
2) wydatki i odpisy amortyzacyjnych oraz odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, związanych z używaniem samochodów osobowych, środków transportu lotniczego, taboru pływającego oraz innych składników majątku:
a) w pełnej wysokości – w przypadku składników majątku wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności gospodarczej,
b) w wysokości 50% – w przypadku składników majątku, które nie są wykorzystywane wyłącznie na cele działalności gospodarczej;
3) kwoty pożyczki (kredytu) zwróconej przez podatnika udziałowcowi akcjonariuszowi lub wspólnikowi lub podmiotowi powiązanemu, z wyłączeniem odsetek, prowizji, wynagrodzeń i opłat.
O czym mówią art. 12 ust. 1 oraz art. 13 pkt 7, 8 i 9 ustawy o podatku dochodowych od osób fizycznych? Mowa tam o przychodach:
- ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy,
- z działalności wykonywanej osobiście otrzymywanych przez osoby należące do zarządów, rad nadzorczych, komisji i innych organów stanowiących osób prawnych,
- z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:
- osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
- właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora – jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością,
- przedsiębiorstwa w spadku,
- uzyskanych na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej – z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.
Ile wynosi podatek od ukrytych zysków?
Zgodnie z art. 28o. ust. 1. ustawy o CIT, podatek od ukrytych zysków wynosi:
1) 10% podstawy opodatkowania – w przypadku małego podatnika oraz podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności;
2) 20% podstawy opodatkowania – w przypadku podatnika innego niż wskazany w pkt 1.
Jak obliczyć CIT estoński od ukrytych zysków?
Aby poznać kwotę podatku z estońskiego CIT, najpierw należy obliczyć podstawę opodatkowania. Jej składniki zostały opisane w art. 28n. ust. 1. Są to:
- suma dochodu z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat ustalona w roku podatkowym, w którym podjęto uchwałę o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto;
- suma dochodu z tytułu ukrytych zysków i dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą ustalona w miesiącu, w którym wykonano świadczenie lub dokonano wypłaty lub wydatku;
- dochód z tytułu zmiany wartości składników majątku osiągnięty w miesiącu, w którym nastąpiło łączenie, podział, przekształcenie podmiotów lub wniesienie wkładu niepieniężnego;
- dochód z tytułu zysku netto osiągnięty w roku podatkowym, w którym zakończył opodatkowanie ryczałtem;
- dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych osiągnięty w roku podatkowym.
Spółka ma obowiązek zapłacenia podatku z tytułu ukrytych zysków do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zrealizowano świadczenie.
Aby uniknąć problemów z urzędem skarbowym, warto na bieżąco rejestrować wszystkie ukryte zyski. Księgowanie ich ułatwi Ci odpowiednio dobrany system ERP. Przetestuj moduł Finanse i Księgowość enova365. Dzięki niemu z łatwością poradzisz sobie z rozliczeniem podatkowym swojej spółki.
Estoński CIT: ukryte zyski wciąż nie do końca jasne
Ze względu na to, że ustawa tworzy katalog otwarty ukrytych zysków, kwestia zakwalifikowania różnego rodzaju świadczeń do tej kategorii, wciąż rodzi pewne sprzeczności. W razie wątpliwości, warto śledzić na bieżąco interpretacje indywidualne wydawane przez Dyrektora Krajowej Izby Skarbowej oraz wytyczne Ministerstwa Finansów.
Aby uporać się z rozliczeniem CIT, przetestuj za darmo oprogramowanie enova365. Umów się na konsultację i sprawdź, jakie korzyści nasza platforma przyniesie Twojemu biznesowi.
