Co to jest koszt alternatywny? Definicja inaczej nazywa go kosztem utraconych możliwości lub kosztem utraconych korzyści. Innym słowy to wartość najlepszego z dostępnych rozwiązań, które nie zostało wykorzystane. Za każdym razem, kiedy podejmujesz decyzję o wykorzystaniu zasobu, jednocześnie rezygnujesz z wykorzystania go w innym celu. Koszt alternatywny — jak obliczyć i jakie ma znaczenie dla Twojego biznesu?
Spis treści:
- Koszt alternatywny — co to jest?
- Na czym polega obliczanie kosztu alternatywnego?
- Jak obliczyć koszt alternatywny? Krok po kroku
- Obliczanie kosztu alternatywnego — przykład
- Koszt alternatywny — o czym warto pamiętać?
Koszt alternatywny — co to jest?
Co to jest koszt alternatywny? Definicja tego ekonomicznego pojęcia wskazuje, że koszt alternatywny danego dobra to ilość innego dobra, którego nie można uzyskać, ponieważ podjęto decyzję o wyborze tego pierwszego dobra. Aby rozpracować tę trudną i zawiłą definicję, warto odwołać się do innych nazw tego zjawiska. Koszt alternatywny często nazywany jest także kosztem utraconych możliwości czy utraconych korzyści.
Tak więc, koszty alternatywne to koszty poniesione przez wybór jednej opcji zamiast innej. Można powiedzieć, że ponosi się je za zrezygnowanie z korzyści, jaką można by uzyskać, gdyby podjęto inną decyzję.
Koszt alternatywny to bardzo ważne pojęcie w ekonomii. Obliczenie jego wartości pozwala na najlepsze wykorzystanie ograniczonych zasobów. Co ważne, koszty alternatywne to nie tylko wartości finansowe. Można uznać za nie również utracony czas, produkcję czy nawet, z punktu widzenia prywatnego – przyjemność.
Na czym polega obliczanie kosztu alternatywnego?
Aby obliczyć koszt alternatywny, należy najpierw zidentyfikować dostępne opcje i ich koszty. Następnie należy porównać korzyści z każdej opcji i określić, która opcja ma najwyższą wartość.
Najlepiej zobrazować to na konkretnym przykładzie. Załóżmy, że firma otrzymała zlecenie wymagające określonych umiejętności/kwalifikacji pracownika. Aby podjąć najbardziej racjonalną decyzję biznesową, pracodawca może obliczyć koszt alternatywny dla następujących opcji:
- wykonanie zadania przez pracownika już zatrudnionego na umowę o pracę i przeszkolenie go w potrzebnym zakresie,
- zlecenie zadania podwykonawcy zewnętrznemu na zasadzie kontraktu,
- zatrudnienie nowego pracownika na podstawie umowy o pracę, który ma określone umiejętności.
Kiedy masz już oszacowane koszty i korzyści z każdej opcji, musisz porównać je ze sobą. Zbilansować należy wszystkie koszty oraz korzyści wynikające z wyboru konkretnej opcji.
Jak obliczyć koszt alternatywny?
Obliczanie kosztu alternatywnego może wymagać zastosowania różnych metod w zależności od sytuacji biznesowej. Ogólnie można jednak przyjąć pewien model ich szacowania. Stosuj następujące kroki:
1. Zdefiniuj alternatywne opcje kosztowe
Na początku należy zdefiniować wszystkie alternatywne opcje kosztowe, które są dostępne dla danej decyzji biznesowej. Na przykład, dla decyzji o zatrudnieniu nowego pracownika, opcjami kosztowymi mogą być: szkolenie obecnego pracownika lub zlecenie zadania podwykonawcy.
2. Określ koszty każdej opcji
Następnie należy określić koszty związane z każdą z alternatywnych opcji. Należy uwzględnić koszty zarówno krótko-, jak i długoterminowe, takie jak koszty szkolenia, wynagrodzenia, koszty wyboru i oceny podwykonawcy.
3. Oblicz koszt wybranej opcji
W kolejnym kroku oblicz koszt wybranej opcji, czyli decyzji biznesowej, którą chcesz podjąć. Na przykład, jeśli zdecydujesz się zatrudnić nowego pracownika, wylicz wartość wynagrodzenia, ubezpieczenia, koszty związane z poszukiwaniem i rekrutacją pracownika itp.
4. Oblicz koszt alternatywny
Koszt alternatywny jest kosztem, który zostałby poniesiony, gdyby zdecydowano się na inną opcję kosztową. Aby obliczyć koszt alternatywny, należy odjąć koszt wybranej opcji od kosztów najbliższej alternatywy. Na przykład, jeśli koszt zatrudnienia nowego pracownika wynosi 10 000 zł, a koszt szkolenia obecnego pracownika wynosi 7 000 zł, to koszt alternatywny związany z zatrudnieniem nowego pracownika wynosi 3 000 zł (10 000 – 7 000).
5. Porównaj koszty alternatywne
Na koniec porównaj koszty alternatywne związane z każdą opcją kosztową i wybierz opcję, która zapewnia najlepszy stosunek kosztów do korzyści.
Obliczanie kosztu alternatywnego — przykład
Pójdźmy o krok dalej. Jak wyglądałoby obliczenie kosztu alternatywnego, dla podanego wcześniej przykładu? Aby obliczyć koszty alternatywne dla wyboru jednej z 3 opcji, czyli:
- przeszkolenia obecnego pracownika,
- zlecenia wykonania zadania podwykonawcy,
- lub zatrudnienia nowego pracownika z wymaganymi kompetencjami,
należy rozważyć koszty każdego z tych rozwiązań. W tym celu można postępować według następujących kroków:
1. Określenie kosztów przeszkolenia obecnego pracownika:
- koszty szkolenia (np. koszty związane z zatrudnieniem trenera lub koszty szkolenia online),
- koszty wynikające z utraty czasu pracy przez pracownika podczas szkolenia,
- koszty wynikające z potencjalnego pogorszenia jakości pracy podczas szkolenia,
- koszty wynikające z ewentualnego wynagrodzenia za szkolenie.
2. Określenie kosztów zlecenia wykonania zadania podwykonawcy:
- koszty związane z wynajęciem podwykonawcy (w tym koszty związane z oceną i wyborem podwykonawcy),
- koszty wynikające z utraty kontroli nad procesem wykonania zadania,
- koszty wynikające z ryzyka niskiej jakości wykonania zadania przez podwykonawcę,
- koszty wynikające z opóźnień lub nieterminowego wykonania zadania przez podwykonawcę.
3. Określenie kosztów zatrudnienia nowego pracownika:
- wypłata brutto dla nowego pracownika,
- koszty związane z zatrudnieniem nowego pracownika (ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, fundusz pracy itp.),
- koszty związane ze szkoleniem nowego pracownika (jeśli jest to wymagane),
- koszty związane z zatrudnieniem specjalisty do przeprowadzenia procesu rekrutacji,
- koszty związane z zakupem sprzętu i oprogramowania, które będzie wykorzystywane przez nowego pracownika.
Po określeniu kosztów każdej z 3 opcji pracodawca może porównać je i wybrać tę, która jest najbardziej opłacalna. W przypadku, gdy koszty są podobne, pracodawca może wziąć pod uwagę inne czynniki, takie jak jakość wykonania zadania, zdolność do kontroli procesu lub przyszłe możliwości rozwoju pracownika.
Pamiętaj, że kosztem alternatywnym będzie wartość, którą firma zyskałaby lub traciła, wybierając inną opcję. Jeżeli więc pracodawca zdecyduje się na outsourcing zlecenia, jego utraconą korzyścią będzie posiadanie przeszkolonego pracownika, który następnie mógłby wykonać X kolejnych zadań i zarobić dla firmy pieniądze. Z kolei, gdy wybierze szkolenie pracownika lub zatrudnienie nowej osoby, straci czas, bo zleceniobiorca wykonałyby zadanie szybciej.
Jak widzisz, aby możliwie najdokładniej obliczyć koszty alternatywne, warto pracować na danych. W ich gromadzeniu i analizie pomoże Ci sprawny system ERP. Program księgowo-kadrowy enova365 m.in. ułatwia raportowanie oraz tworzenie własnych wskaźników i analiz za pomocą BI.
Koszt alternatywny — o czym warto pamiętać?
Co jeszcze warto wiedzieć na temat kosztów alternatywnych? Trzeba wiedzieć, że koszt alternatywny nigdy nie jest kosztem rzeczywistym. Oblicza się go głównie po to, aby zoptymalizować proces podejmowania decyzji w przedsiębiorstwie. Zapamiętaj więc, że:
1. Koszty alternatywne są niewidoczne
Koszty alternatywne nigdy nie zostaną poniesione bezpośrednio. To fikcja wyboru jednej opcji kosztowej zamiast innej. Nie będą więc one uwidocznione w bilansie kosztów i zysków firmy.
2. Koszty alternatywne są trudne do oszacowania
Koszty alternatywne zwykle wymagają oszacowania kosztów związanych z różnymi opcjami. Np. w analizie uwzględnić trzeba będzie koszty zarówno krótko-, jak i długoterminowe, takie jak wydatki i czas na szkolenia, koszty wynagrodzenia, koszty związane z oceną i wyborem podwykonawcy itp.
3. Koszty alternatywne są względne
Zwykle zależą one od kontekstu decyzji biznesowej i dlatego mogą się zmieniać w zależności od sytuacji. Na przykład, koszty alternatywne związane z zatrudnieniem nowego pracownika mogą być różne w zależności od stanu rynku pracy, kosztów szkolenia i doświadczenia kandydatów.
4. Koszty alternatywne warto uwzględniać w procesie podejmowania decyzji biznesowych
Decyzje oparte na kompletnym zestawie kosztów, w tym kosztów utraconych korzyści, mogą prowadzić do lepszych wyników biznesowych i pomóc uniknąć niepożądanych kosztów. Dzięki takiej analizie lepiej wykorzystywać będziesz zasoby firmy.
Obliczanie kosztu alternatywnego pomaga w podejmowaniu decyzji biznesowych!
Koszty alternatywne nie są realne, ale realnie wpływają na podejmowanie ważnych decyzji w przedsiębiorstwie. Dzięki analizie i rozważeniu różnych opcji, przed wykonaniem ostatecznego kroku, możesz sporo zaoszczędzić. Co więcej, koszty alternatywne pomogą Ci zrozumieć konsekwencje Twoich wyborów biznesowych.
Aby lepiej podejmować decyzje, opieraj je na danych. Sprawdź, jak pomoże Ci w tym system ERP. Umów się na konsultację i skorzystać z darmowego demo oprogramowania, który sprawi, że prowadzenie firmy będzie prostsze i bardziej przejrzyste.
